ایران یکی از رکوردداران مهاجرت به خارج از کشور است، طبق آخرین آمار حدود ۸ میلیون ایرانی در نقاط مختلف جهان سکونت دارند، رقمی در حدود جمعیت کشوری مانند بلژیک و یا هلند، به همین واسطه فیلمهای مختلفی در بازه‌های متعدد درباره این مقوله مهم ساخته و اولید شده است. به بهانه پخش قسمت تازه سریال «قهوه ترک» نگاهی می اندازیم به تعدادی از شاخص‌ترین فیلمهای سینمای ایران با مضمون مهاجرت.
یک. از کرخه تا راین / ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا محصول ۱۳۷۲
یکی از اولین فیلمهای پس از انقلاب که به دغدغه‌های ایرانی‌های خارج از کشور می پردازد این ساخته مهم و جنجالی ابراهیم حاتمی‌کیا است، اگرچه شاه پیرنگ قصه روی دغدغه‌های شخصیت سعید که برای معالجه به آلمان آمده است می پردازد اما فیلمساز نیم نگاهی به زندگی کارکتر لیلا با بازی مرحوم هما روستا دارد و یا در یک سکانس معروف به داستان بسیجی که می خواهد پناهنده کشور آلمان بشود می پردازد. «از کرخه تا راین» جزو اولین اثار سینمای پس از انقلاب ایران است که دوربین خود را به خاک اتحادیه اروپا می رساند.
دو. آدم برفی / ساخته داود میرباقری محصول ۱۳۷۴
«آدم برفی» شاید مستقیم ترین و البته تابو شکنانه‌ترین فیلم سینمای ایران حداقل تا آن زمان در حوزه مهاجرت است. فیلم با زبانی طنز گرفتاری‌های شخصیت عباس با بازی اکبر عبدی برای اخذ ویزای آمریکا را در ترکیه به تصویر می‌کشد، تا جایی که مجبور می شود با همکاری دو دلال آدم، به نام‌های چرچیل و اسی در به در خود را به شخصیت زن بدل کند. «آدم برفی» در همان سکانس افتتاحیه و آن مونولوگ معروف شخصیت عباس نگاه خودش را به مهاجر و مهاجرت عنوان می کند، نگاهی که در پایان بندی به تجلی می‌رسد. البته همین نگاهی اخلاقی و همخوان با نگاه رسمی در دوران اکران تاب آورده نمی‌شود و «آدم‌برفی» سه سال در محاق توقیف می ماند.
سه. بغض / ساخته رضا درمیشیان محصول ۱۳۹۱
«بغض» اگر چه به موضوع ملتهبی می پردازد اما نگاه فرم گرایانه فیلمساز و سنگینی کفه بازی‌های فرمی سبب شده تا مانیفست فیلمساز که اتفاقان مانیفست همدلی برانگیزانه ای است و به سبک فیلم «آدم‌برفی» قصد ندارد به مخاطب جوان امروزی درس اخلاق بدهد. «بغض» روایت کننده ی داستان و اتفاقات سخت دو جوان به نام حامد و ژاله می باشد که ناخواسته مجبور به مهاجرت اجباری شده اند و میخواهند با پاسپورت های تقلبی از آنجا فرار کنند. این فیلم تماما در ترکیه ساخته شده است و تنها بازیگران ایرانی آن بابک حمیدیان، باران کوثری و مهران احمدی هستند.فیلم بغض اولین ساخته ی بلند سینمایی رضا درمیشیان است.«بغض» هم به سبک سریال «قهوه ترک» در شهر استانبول فیلمبرداری شده است.
چهار. جدایی نادر از سیمین ساخته اصغز فرهادی محصول ۱۳۸۹
اگرچه درام اصلی فیلم مهم اصغر فرهادی روی مناسبات شهری و فاصله طبقاتی و بحث مهم اخلاق در جامعه ایران می پردازد اما علت طلاق شخصیت لیلا با بازی لیلا حاتمی مهاجرت است، او فرصت بهتری را پیدا کرده و می خواهد با دختر خود دست به مهاجرت بزند و در این بین با مخالفت نادر مواجه می شود. «جدایی نادر از سیمین» با اینکه دوربینش را به خارج از کشور نمی برد، با اینکه پیام‌های اخلاقی در این حوزه نمی‌دهد ولی در عین حال یکی از بهترین فیلمهای سینمای ایران در حوزه مهاجرت است، زیرا بر خلاف نمونه‌های قبلی سعی در آسیب شناسی یه معضل اجتماعی دارد و در جستجوی علت‌ها است.
پنج. پل‌چوبی ساخته مهدی کرم‌پور محصول ۱۳۹۲
یکی از اولین و مهم ترین فیلمهای که به مهاجرت‌های پس از حوادث سال ۱۳۸۸ در بین طبقه متوسط تحصیل کرده می پردازد. سال ۱۳۸۸. امیر (بهرام رادان) و شیرین (مهناز افشار) در آستانهٔ دهمین سالگرد ازدواج‌شان قصد مهاجرت از ایران را دارند. در تب‌وتاب پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری کارهای سفرشان به مشکل برمی‌خورد و تنها راه پیش رو پیشنهاد استاد قدیمی‌شان کامران صبوحی (مهران مدیری) است که مدتی قبل به آنها گفته شیرین برای گرفتن ویزا و فراهم‌کردن مقدمات مهاجرت نزد او در دبی برود و امیر در آن مقطع به دلیل علاقهٔ قدیمی صبوحی به شیرین مخالفت کرده‌است. یک ماه مانده به انتخابات شیرین می‌رود و کارها به‌دلیل حوادث پس از انتخابات برای امیر بیشتر گره می‌خورد. دستگیری آیدا خواهر امیر در این اثنا و بازگشت نازلی (هدیه تهرانی) عشق قدیمی امیر که ده سال قبل او را رها کرده و رفته، بحران را تکمیل می‌کند. فیلم نگاه همدلی برانگیزانه ای به شخصیت امیر و شیرین دارد و سعی دارد با نگاهی غمخوارانه و صادقانه قصد آنها را برای مهاجرت و خروج از ایران بازگو کند.
