در بحث های فرهنگی این روزها موضوع قطعه جدید ساسی مانکن و بازگردانده شدن تتلو از ترکیه به ایران پررنگ است و منتقدان و کارشناسان زیادی در این باره نوشته‌اند و حرف زده‌اند که در حوره فرهنگی چه کم کاری‌هایی انجام گرفته است که چنین افرادی از طریق موسیقی خانواده و بچه های ما را هدف می‌گیرند و متاسفانه در مواردی هم موفق می شوند تا محصولات خود را به گسترده ترین شکل ممکن تبلیغ کرده و به دست مخاطب داخلی برسانند. این محصولات نه فقط معیارهای اخلاقی را رعایت نمی‌کنند بلکه اگر از منظر زیبایی شناسی و چارچوب های هنری نیز بدانها توجه کنیم فاقد استاندارد هستند ولیکن در فقدان تولید محتوای جذاب و تبلیغات حرفه ای داخلی این شانس را دارند که خودنمایی کنند.
گرچه در این زمینه تجربه موفقی برای فضای فرهنگی هنری داخلی رقم نخورده است ولی در یک سوی دیگر ماجرا و در حوزه تولید و پخش فیلم و سریال و مسابقه و رئالیتی شوهای ایرانی تجربه موفقی داریم. اگر به ۱۰ ۱۵ سال قبل برگردیم یادمان می آید که یکی از بحث های جدی منتقدان این بود که چرا مخاطب داخلی به جای تماشای محصولات تلویزیون خودمان دائما پای ماهواره نشسته است و به ویژه سریالهای بی کیفیت ترکیهای و شبکه ماهوارهای جم را تماشا می کند. در همان دوره که خطر مخاطب‌دزدی رقبای آنسوی آب احساس شد، مدیریت فرهنگی کشور به دنبال تقویت شبکه نمایش خانگی رفت و با تولید سریال های متنوع که بخش متفاوتی از جامعه را هم پوشش می داد توانست جابجایی این بازار هدف را کلید بزند و سپس با آمدن رئالیتی شوها گام دوم محکم تر برداشته شد. امروز اگر نگاهی به وضعیت تماشای محصولات تصویری داشته باشیم متوجه می شویم مساله فرار مخاطب به ماهواره عملا اززمین بازی خارج شده است و محصولی که در اختیار تماشگران داخلی گذاشته می شود همگی محصول داخلی هستند که از کانال های صدور مجوز و نظارت ساترا و وزارت ارشاد می گذرند.
در چنین فضایی برخی از افراد سعی دارند جنگ بین شبکه نمایش خانگی و تلویزیون را ایجاد کرده و دامن بزنند که درنهایت با حذف یکی و یا ضعیف کردن دیگری نتیجه صرفا به نفع بازار رقابتی بیرون است که چندان هم از بی رونق شدن بازارش در داخل ایران خرسند نیست.
تلویزیون ایران در حالی سعی می‌کند که سریال های فاخر و در گستره ملی بسازد و پخش کند که شبکه نمایش خانگی در پلتفرم های مختلفش شکل دیگری از تولیدات را دنبال می کند تا بخشی از مخاطب را پوشش دهد که به هر دلیلی با آنچه از تلویزیون پخش می شود نیازش مرتفع نمی شود. نکته قابل توجه این است که تلویزیون به عنوان رسانه ای با گستره ملی حتما باید ملاحظاتی را درنظر بگیرد که شبکه نمایش خانگی که محصولاتش به دست مخاطب بسیار کمتری می رسد که برای تماشای آن باید پول پرداخت کنند می تواند شکل دیگری از ملاحظات را در نظر بگیرد.
همچنین تنوع ژانرها می‌تواند در شبکه نمایش خانگی بیشتر باشد و آثار کمدی، فانتزی، جنایی و … را پوشش دهد و جا دارد منتقدان در برخورد با این حوزه به این نکته توجه داشته باشند که با دو مدیوم متفاوت با اقتضائات مختلف رو به رو هستند و یکسان سازی شبکه نمایش خانگی و تلویزیون به نفع کلیت فضای فرهنگی داخلی نیست.
مساله تفسیرها و تاویل های خیلی شخصی از تولیدات تصویری دیگر مساله ای است که اجازه نمی دهد مخاطبان بتوانند در بازار داخلی بمانند. همچنین باید به این نکته توجه داشت که جامعه امروز به ویژه جوانان و نوجوانان در حال تجربه زیست متفاوتی نسبت به چند دهه قبل هستند و دسترسی به اطلاعات و محتوای متنوع در فضای اینترنت سلیقه و حتی نیاز متفاوتی را برای آنها رقم زده است. با نگاهی به آمار منتشر شده از سوی پلتفرم‌ها که از میزان بازدید سریال هایی چون «زخم کاری» و «دفتر یادداشت» خبر می‌دهد و همچنین مراجعه به اینستاگرام و بحث هایی که در آنجا شکل می گیرد و نظرات مردم می توان متوجه شد که مخاطبان این دست آثار کم نیستند؛ آنهایی که به دنبال فانتزی و کمدی هستند و یا آنهایی که اثار جنایی و معمایی را دوست دارند.
حال اگر قرار باشد کمدی ای مثل «دفتر یادداشت» با همان الگویی که یک کمدی در تلویزیون با مخاطبان میلیونی نقد می شود، مورد بررسی قرار گیرد لابد از این سریال یک فیلم کوتاه باقی می ماند! یا اثری معمایی-جنایی در شبکه نمایش خانگی را نمی توان با همان الگوهای تلویزیون پیش برد چراکه قرار بر این است که طیف گسترده تری از سلیقه را پای تولیدات داخلی نشاند. درباره «دفتر یادداشت» این نکته هم قابل اعتنا است که رضا عطاران به عنوان بازیگری که کمدی را خوب می شناسد و طرفداران زیادی نیز دارد حالا بار دیگر در قالب سریال با مردم مواجه شده است. شاید برایتان جالب باشد که خیلی ها برایشان اسم «تلویزیون» و «شبکه نمایش خانگی» چندان فرقی ندارد و در همان کامنت های فضای مجازی با خوشحالی از بازگشت رضا عطاران یاد می کنند.
اما نکته دیگر اینکه محصولات شبکه نمایش خانگی حتی بین ایرانیان خارج از کشور هم طرفداران خودش را دارد. در تلویزیون هم تجربه سریال‌هایی چون «یوسف پیامبر»، «مختارنامه»، «درچشم باد» و … را داشته‌ایم که هنوز در خارج دیده می‌شوند و به عنوان الگوی صادرات فرهنگی معرفی می‌شوند پس به نظر می‌رسد این سیاست همزمان با ساخت تولیدات تصویری با کیفیت در تلویزیون و گسترش تنوع ژانری در شبکه نمایش خانگی می‌تواند تقویت شود.
