دیالکتیک جذاب حیات‌ وحش در ایران

پنجمین اثر مستند فرشاد افشین‌پور بعد از «زندگی در قلب دنا ۱۳۹۰»، «سفر به آمادای ۱۳۹۳»، «امپراطوری سنجاب‌ها ۱۳۹۵» و «پرندگان در سرزمین آفتاب ۱۳۹۹»، مستندی است با نام «دنیای وحشی زاگرس» که در راستا و امتداد دغدغه‌های حیات‌وحشی افشین‌پور پس از چند سال پژوهش و تصویربرداری به‌عنوان افتتاحیه پانزدهمین جشنواره سینما حقیقت در آذرماه ۱۴۰۱ به نمایش درآمد.فیلم با تصاویری چشم‌نواز، به دل طبیعت بکر و کمتر دیده‌شده زاگرس رفته و در این میان به زیست پیدا و پنهان جانداران مختلف این منطقه پرداخته است. تماشای تصاویر جذاب پرندگان و جانوران که پیش‌تر و در این ابعاد در مستندهای حیات‌وحش خارجی دیده‌شده بود، در مستندی ایرانی، علاوه بر جذابیت بصری القاگر نوعی حس افتخار، اطمینان و پیشرفت است که در تمام لحظات این مستند تماشایی به تماشاگر هدیه می‌شود.
فیلم‌های حیات‌وحشی اصولاً مخاطبان زیادی در سراسر جهان و ازجمله ایران دارند اما به لحاظ دشواری‌هایی که تهیه و تولید این آثار برای سازندگان دارد، ساخت چنین فیلم‌هایی در سینمای مستند ایران به حلقه‌ای مفقوده بدل شده بود که به‌سختی می‌توان مستند‌های زیادی از این گونه به خاطر آورد. بااین‌وجود، افشین‌پور با تسلطی مثال‌زدنی و عشقی رشک‌برانگیز به طبیعت، توانسته در پنجمین اثر سینمایی خود در گونه مستند، لحظاتی به‌یادماندنی را برای تماشاگر خود به ارمغان بیاورد و علاوه بر به تصویر کشیدن طبیعت ناب زاگرس در ایران، ترکیه و عراق، درزمینهٔ مستندسازی در حیات‌وحشی تاریخ‌سازی کند.فیلم ازلحاظ فنی به‌خصوص تصویربرداری دارای لحظات چشم‌نوازی است که به مدد گروه فیلم‌برداری و احاطه و تسلطی که فیلم‌ساز بر منطقه و رشته‌کوه‌های زاگرس داشته، پدید آمده است. تصاویر پانوراما و سرک کشیدن به مناطقی که حتی در عکس‌های توریستی نیز کمتر دیده شده بود، باعث شده مستند «دنیای وحشی زاگرس» به مستندی دیدنی و جذاب تبدیل شود که حتی پس از پایان فیلم نیز این لحظات بر یاد و خاطره تماشاگر باقی بماند.
نریشن مستند «دنیای وحشی زاگرس» یکی دیگر از امتیازات فیلم است که سبب شده حال و هوای فیلم و ریتم آن جنبه دراماتیک‌تری بگیرد و در لحظاتی حیوانات و طبیعت ناب فیلم به‌مثابه کاراکترهای یک فیلم سینمایی، سمپاتیک و همدلی برانگیز از آب دربیایند. صدای «داوود نماینده» به‌عنوان نریتور این مستند که عمدتاً در مستندهای اجتماعی و سیاسی صدایش روی فیلم‌ها شنیده می‌شد نیز از دیگر نقاط کنجکاوبرانگیز و جذاب این مستند است که هنرمندی نماینده در لحن و بیان، باعث ایجاد فضایی همراه‌کننده‌تر شده است. در مجموع می‌توان مستند «دنیای وحشی زاگرس» را مستندی تماشایی و مخاطب پسند قلمداد کرد که قرار است نسخه تلویزیونی آن در بهار ۱۴۰۲ از تلویزیون پخش شود. مستندی که اگرچه در لحظات کوتاهی تصنعی و دستکاری‌شده به نظر می‌رسد اما اتفاقی نو در سینمای مستند ایران است که علاوه بر جلب رضایت طیف متنوعی از مخاطبان، می‌توان آن را پیشنهادی نو برای سینمای مستند ایران در حوزه داخلی و خارجی دانست.