سینمای مستند ایران مختص به تهران نیست، در استان‌ها تعریف می‌شود

سیدمحسن طباطبایی‌پور از مستندسازان شناخته شده کشور است که تاکنون آثار گوناگونی را تولید کرده است. عمده توجه وی مستندسازی در استان‌ها و سوژه‌هایی خارج از پایتخت است. مراسم نکوداشت او در جشنواره سینما حقیقت امسال طی مراسمی برگزار شد.
این مستندساز درباره آثارش که غالباً به اقلیم او در استان اصفهان مربوط است، گفت: از سال ۶۰ تا ۷۰ در امور سینمایی بنیاد مستضعفان به تولید فیلم‌های سینمایی می‌پرداختم اما از سال ۱۳۷۰ با کوله‌باری از تجربه به موطن اصلی خودم اصفهان رفتم. اصفهان نادرترین شهری در دنیاست که از نظر فرهنگی و هنری حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. وقتی وارد اصفهان شدم، کم‌کم علاقه من از سینمای داستانی به سینمای مستند کشیده شد و با دنبال کردن این مسیر، متوجه شدم که سینمای مستند در اصفهان چه دنیای گسترده‌‌ای است. لذا بدون اینکه معطل ارگان و اداره خاصی باشم، خودم با همت دوستان هنرمند اصفهان شروع به مستندسازی کردم.
وی اضافه کرد: به این ترتیب، مجموعه بسیار فاخری با عنوان «نقش عشق» را با ۵ کارگردان و در ۲۶ قسمت درباره هنرمندان تحصیل کرده در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان ساختیم که افرادی چون استاد محمود فرشچیان در کنار بزرگان دیگری جز آنها بودند. در واقع اولویتم این بود که در مجموعه‌سازی رقابت سالمی بین کارگردان‌های محترم به وجود بیاورم و کار را به یک کارگردان ندهم. زنده‌یاد زاون قوکاسیون، آقای مهمن، آقای عابدی از جمله افرادی بودند که به عنوان کارگردان در این مستند با من همکاری کردند.
طباطبایی‌پور عنوان کرد: اصفهان علاوه بر بهره بردن از مسائل هنری و فرهنگی، به دلیل بافت جغرافیایی که دارد، لوکیشنی ۴ فصل و به تمام معنا به شمار می‌آید. به عنوان مثال مجموعه مستند «مهمان کویر» که با جناب آقای فاروقی ساختیم، درباره تمام پیچیدگی‌ها و زیبایی‌های کویر ایران بوده و در آنجا فیلمبرداری شده است. چون تقریباً قسمت شرق و شمال شرق اصفهان کویر خور بیابانک، جندق و… قرار دارد.
این مستندساز تأکید کرد: البته غیر از جغرافیای اصفهان، اگر هر عزیزی از دوستان هنرمند و کارگردان در تهران یا هر جای ایران، سوژه‌ای به من ارائه می‌داد، ابتدا آن را بررسی و بعد از آن استقبال می‌کردم. در همین راستا مجموعه بسیار فاخری با مرحوم استاد کیومرث درم‌بخش مستندساز بزرگ که از فرانسه به ایران آمده بود، از اقوام کوچ‌رو ایران همچون سبلان، ترکمن، قشقایی و ایل بختیاری ساختیم.
این سینماگر همچنین درباره تمرکزگرایی در شهر تهران و کوچ اکثر مستندسازان به تهران گفت: متأسفانه سیستم اداری کشور تمرکزگراست. وقتی من هم در تهران بودم، این روحیه بود و اکثر فیلم‌های خود را در تهران می‌ساختیم. در صورتی که سینمای مستند برعکس سینمای داستانی است. به عنوان مثال اگر شما یک طرح خوب داستانی داشته باشید، می‌توانید در یک روستا هم آن را پیاده کنید. اما لوکیشن در سینمای مستند، خاص آن منطقه است.
طباطبایی‌پور در ادامه صحبت‌هایش با تأکید بر اینکه گلایه‌هایی نسبت به عدم توجه به مستندسازان استانی دارد، گفت: سینمای مستند ایران در استان‌های آن تعریف می‌شود و نباید مختص به تهران باشد. بنابراین اگر مرکز گسترش بتواند در کنار فیلمسازان تهرانی، نیم‌نگاهی به استان‌ها هم داشته باشد، اتفاق خوبی رخ می‌دهد.